ربا چیست و....

ربا چیست و به چه معامله ای ربا می گویند، و آیا وامهای بانکی که دارای بازپرداخت با چند درصد سود است رباست؟ آیا وام گرفتن با بهره از بانکهای اسلامی هم ربا محسوب می شود؟ آیا ربا فقط برای ربا خوار حرام شده یا برای ربا دهنده هم هست؟

پاسخ:

معنی ربا

ربا بمعنی: بخش زیاد شده، فزونی یافته، فزونی، زیادی، افزوده... است، و معادل « بهره» در زبان فارسی است. وقتی چیزی به کسی می دهیم و زیـاده از آنچه بوی داده ایم از وی پس میگیریم، آن بخش زیادی ربا نامیده می شود. مثلاً  1000 افغانی به کسی می دهیم و 1100 افغانی از او پس می گیریم. این 100 افغانی که اضافه می گیریم ربا است. یا مثلاً 20 کیلو برنج به کسی می دهیم و بجای آن 23 کیلو از وی پس می گیریم. این 3 کیلو برنج زیادی "ربا" است. یا مثلاً 20 کیلو خرما به ارزش 2000 افغانی به کسی می دهیم و 20 کیلو خرما با ارزش 2200 افغانی از وی پس می گیریم. این 200 افغانی ارزش اضافی ربا است. و همینطور در رابطه های گوناگون، هر چیزی که اضافه بر آنچه داده شده گرفته می شود ربا نامیده می شود.

ربا در قرآن ـــ ربا دهنده ـــ ربا گیرنده

در قرآن فقط از ربا خورنده و ربا خوردن صحبت شده و تحریم شده است. ولی از ربا دادن و ربا دهنده صحبتی نشده است. در آیه 131 سوره آل عمران ربا خوردن (بهره گرفتن) نهی شده است ـــ در آیه 275 سوره بقره از ربا گیرندگان صحبت شده، و در ادامه حرام بودن ربا مطرح شده ـــ در آیه 278 گفته شده "ربا نگیرید "ــــ و در آیه 279 همان سوره "عمل کسانیکه ربا می گیرند را بمثابه اعلام جنگ با خداوند "قلمداد نموده است. (و واژه حرب بمعنی جنگ مربوط به موارد تصرف مال دیگران است).

 ربا و بانک اسلامی

ربا در هر حال ربا است و قرآن  گرفتنِ و خوردن آن را  تحریم نموده است، شرایط استثنائی نیز برای مجاز  نمودن آن در قرآن مطرح نشده است.  بهره ای که بانک می گیرد  مسلماًربا است و حرام است. اسلامی بودنِ نامِ بانک، یا مذهبی بودنِ متولیِ بانک، یا تعلق داشتن بانک به دولتی که نام اسلامی دارد، هیچکدام از اینها مجوزی برای گرفتن ربا نیستند. ربا در هر حال ربا است و خداوند آنرا تحریم نموده است. از طرفی نام اسلامی داشتنِ چیزی نیز منطقاً می بایست بمعنی پایبندی بیشتر آن به رهنمودهای قرآن باشد نه مجوزی برای نفی آن.

با ویرایشی از تارنمای قران شناسی