بنگاه دانش اقتصاد *ابتهاج*

مقالات آموزشی اقتصادی صهیب عبیدی

بنگاه دانش اقتصاد *ابتهاج*

مقالات آموزشی اقتصادی صهیب عبیدی

حکم تعامل با بانک های سودی

حکم التعامل مع البنوک الربویة
ای کسانی که ایمان آورده اید ! از (مخالفت فرمان) خدا به پرهیزید ، و آنچه از (مطالبات) ربا باقی مانده ، رها کنید ، اگر ایمان دارید !
     اگر (چنین) نمی کنید ، بدانید خدا و رسولش ، با شما پیکار خواهند کرد ! و اگر توبه کنید ، سرمایه های شما ، از آن شماست [ اصل سرمایه ، بدون سود ] نه ستم می کنید ، و نه بر شما ستم وارد می شود .
بقره ۲۷۸ و ۲۷۹

بلای جامعه دینی ( حکم و فلسفه حرمت ربا )

ربا دارای پیشینه تاریخی بوده و طی مراحلی بعد از آماده کردن افکار عمومی با مضرات و مفاسد آن ‍، به صورت تدریجی حرام شده و از آغاز نبوت پیامبر اسلام (ص) مورد تحریم و نکوهش قرار گرفته است . ربا در میان اقوام و ملل مختلفی چون سومری ها ، بابلیها ، مصریها ، چینیها ، هندیها ، یونانیها ، رومیها و.... وجود داشته و دراسلام و همه ادیان الهی از جمله مسیحیت و یهود ، حرام اعلام شده است. در مورد منشا پیدایش ربا می توان گفت : هنگامی که در تجارت ، برای پول سود غیر رسمی در نظر گرفته شد ، رباخواری بوجود آمد . برای شناخت ربا باید تعریفی از آن ارائه نمائیم که عبارت است از : دریافت زیادی در مبادلات دوکالای هم جنس که مکیل یاموزون باشند و یا دریافت اضافی با شرط  قبلی . لازم به ذکر است هر زیادی در معاملات و مبادلات ، ربا نیست ، بلکه ربای حرام تنها شامل ربای قرضی و معاملی می شود که خود ربای معاملی نیز دارای دو قسم نسیه و نقدی بوده و برای تحقق به دو شرط مکیل و موزون بودن عوضین و اتحاد در جنس نیاز دارد . با این که اسلام ربا راحرام کرده و همه فقها و مفسرین هم بر این مسئله اتفاق نظر دارند، اما درعین حال ، برای رهایی از این پدیده شوم ، راههایی چون بیع شرط ، رهن تصرف ، بیع متاعی و.... را نشان داده و استثنائاتی را در این زمینه بین پدر و فرزند ، زن و شوهر ،سید و عبدو مسلمان و کافر ، قائل شده است .

با دقت وبررسی در آیات و روایات ، هم می توان به فلسفه های حرمت ربا ، نظیر ظلم و فاصله طبقاتی اشاره کرد وهم به وجود آثاری چون جنون و دیوانگی و بی برکت شدن و از بین رفتن اموال پی برد . یکی از مباحث مطرح در ربا ، بانکها هستند بنابراین برای ایجاد نظام بانکی بدون ربا ، باید بانکهای اسلامی داشته باشیم که احکام اقتصاد اسلامی در آنها پیاده شود ، که البته در این راستا اهداف نظام بانکی بدون ربا ، بسیار حائز اهمیت می باشد . در کشور های اسلامی، برای رهایی از نظام ربوی چنین تصویب شده است که بانکها براساس عقود و معاملات اسلامی عمل کنند ، اما متاسفانه این قوانین در مرحله اجراء بسیار ضعیف عمل کرده اند . همچنین بانکداری بدون ربا ، مشکلاتی دارد که مورد نقد و بررسی قرار گرفته است . درمورد سپرده های بانکی در بانکداری بدون ربا می توان چنین گفت : در سپرده های کوتاه مدت یابلند مدت ، بانک وکیل می شود تا این سپرده ها را در معاملات به کار گرفته و قسمتی از سود حاصله را به صاحب سپرده بپردازد و به اصطلاح او را در سود معاملات شریک نماید . در مورد بانکها بعضی دچار اشتباه شده وآنرا با دیگر موارد استثناء شده قیاس می کنند ، که این قیاس کاملا اشتباه بوده و از نظر فقه اسلامی باطل می باشد.

منبع: اینجا

حیله های ربا( بررسی راههای مشروع فرار از ربا)

ربا امروز از نظر اقتصاددانان سرمایه داری از جایگاهی بسیار مهم برخوردار می باشد . ربا کاربردی ترین بحث در اقتصاد معاصر بویژه در عملیات بانکی می باشد . تشخیص و تعیین محدوده حرمت ربا می تواند در عرضه راهکارها بسیار مفید و موثر باشد.

ربا عبارت است از دریافت زیادی درمبادلات دو کالای هم جنس که مکیل یاموزون باشند و یا دریافت اضافی در قرض با شرط قبلی .  ربا بر دو قسم است ربای معاملی و ربای قرضی که ربای معاملی با تحقق شرایط آن حرام می شود که آن شرایط عبارت است از مکیل و موزون بودن واتحاد در جنس و ربای قرضی هم شدیدا حرام می باشد. از قدیم الایام و روزگاران کهن ربا خواری درمیان مردم رواج داشته است و معاملات ربوی جریان داشته است که ما درخیلی از کشورها شاهد آن بوده و هستیم ، از جمله کشورهای چین ، روم ، یونان و...

حرمت رباهم امری مسلم می باشد و اخذ ربا در تمام ادیان ابراهیمی و شرایع آسمانی حرام بوده است .

در قرآن کریم هم آیاتی درمورد ربا وجود دارد که در یک آیه ازآن ربا خواری به منزله جنگ با خدا و رسول (ص) قلمداد  شده است .

ربا ازنظر اخلاقی و اجتماعی واقتصادی دارای زیانهای فراوانی می باشد که از جمله آنها می توان کفر ، ظلم بودن ربا و نابودی اموال وافزایش فاصله طبقاتی را نام برد.

بسیاری از علماء برای فرار از ربا راهکارهایی را ارائه داده اند که به آن حیله های ربا گفته می شود .

تلاش انسانها برای نجات پیدا کردن از چیزی یا بدست آوردن چیزی حیله است .

وحیله به روشهای پنهانی که شخص برای رسیدن به مقصود بکار می برد اطلاق می شود .

فرد با استفاده از حیله های ربا سعی میکند که از طریق انجام نیمی از عقود و معاملات به هدف خود دست پیدا کند بدون آنکه با شرع مخالفت داشته باشد و حیله در واقع نوعی چاره جویی است .

حکم حیله های ربا از دوجهت صحت و بطلان وحرمت وحلیت بررسی می شوند .

بیشتر فقیهان معتفدند که بکار گیری حیله در معاملات ربوی صحیح است مانند صاحب جواهر که آن را  فرار از باطل به سوی حق می داند وعده دیگری حیله را در ربای معاملی صحیح و در ربای قرضی باطل می شمارند.

تاثیر ربا در نماز و عبادات

از جمله مصادیق سرمایه حرام، ثروتى است که از طریق ربا بدست آید تحصیل و کسب درآمد از طریق ربا در مرتبه محاربه و جنگ با خداست و مسلّم است کسى که با خدا در حال جنگ باشد دشمنى با او را اظهار کرده است و کسى که دشمن خدا باشد چگونه مىتواند او را عبادت نماید؟ در قرآن کریم خداوند فرموده اند:

یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله وذروا مابقى مِنَ الربوا إن کنتم مؤمنین.

«اى کسانى که ایمان آورده اید از خدا بترسید و آنچه از ربا باقى مانده را رها کنید اگر مؤمن هستید» ((سوره مبارکه بقره، آیه 278.))
 

ادامه مطلب ...

ربا چیست و....

ربا چیست و به چه معامله ای ربا می گویند، و آیا وامهای بانکی که دارای بازپرداخت با چند درصد سود است رباست؟ آیا وام گرفتن با بهره از بانکهای اسلامی هم ربا محسوب می شود؟ آیا ربا فقط برای ربا خوار حرام شده یا برای ربا دهنده هم هست؟

پاسخ:

ادامه مطلب ...